Vals zaaibed is een middel om de onkruiddruk te verlagen

Door vóór het zaaien of planten een vals zaaibed te maken kiemt al een deel van het onkruid. Bij de ‘echte’ zaai- of plantbedbereiding wordt dit gekiemde onkruid gedood, zodat het aantal onkruiden dat opnieuw kiemt aanmerkelijk minder is. Ook de zaaibedbereiding na een vals zaaibed is van invloed op de hoeveelheid onkruiden die weer kiemt. Onderzoek bij PPO-AGV te Lelystad in ijsbergsla heeft aangetoond dat er mogelijkheden zijn om met een vals zaaibed de onkruiddruk te verlagen.

Onkruidbestrijding een oplosbaar knelpunt?

Onkruidbestrijding is een groot knelpunt in de biologische teelt. Maar ook in de niet-biologische landbouw is onkruidbestrijding in ‘kleine’ gewassen vaak moeilijk door het beperkte aantal toegelaten middelen. Daardoor is het in veel gewassen vaak nodig om met de hand veel onkruid te verwijderen. Methoden waarmee de onkruiddruk verlaagd kan worden, zijn dan ook erg welkom. In de toekomst zal het onkruidprobleem in veel gewassen naar verwachting alleen beheersbaar zijn als er meerdere methoden op het gebied van preventie en bestrijding met elkaar gecombineerd kunnen worden. Eén van de veelbelovende preventieve methoden is het maken van een vals zaaibed. In combinatie met de zaai- of plantbedbereiding kan de onkruiddruk hiermee aanzienlijk verlaagd worden.

Onderzoek 1999 - 2002

Vier jaar lang is in ijsbergsla gekeken naar de invloed van de wijze van plantbedbereiding en naar de gevolgen van een vals zaaibed. In tabel 1 staan de onderzochte objecten met de resultaten.

Vals zaaibed	Vervolgbewerking	Afdekken	Onkruiddruk 1
			'99	'00	'01	'02
nee	Rotorkopeg	nee	100	100	100	100
nee	Rotorkopeg	ja	-	37	38	48
ja	Afbranden	nee	31	32	26	50
ja	Rotorkopeg	nee	56	40	29	50
ja	Rotorkopeg	ja	26	27	19	51
ja	Schoffelen	nee	26	47	15	68
ja	Schoffelen	ja	-	29	9	41

¹ : Relatieve aantal onkruiden (100: geen vals zaaibed, geen afdekking bij eigenlijke plantbedbereiding)

Het vals zaaibed is ongeveer 4 weken vóór het planten gemaakt met een rotorkopeg. De eigenlijke plantbedbereiding is uitgevoerd met een rotorkopeg (werkdiepte: 3 á 4 cm ) of met een volveldsschoffelbalk (werkdiepte: 1,5 á 2 cm). Sommige onkruidsoorten hebben om te kunnen kiemen een lichtprikkel nodig. Om de kieming van deze soorten tegen te gaan is in beide jaren de rotorkopeg bij een aantal objecten afgedekt met zwart plastic en een kleed (zie foto).

Na 1999 is dit ook gebeurd bij de schoffel.
Het afdekken van de schoffel en de rotorkopeg gaf in alle jaren een positief resultaat. Het resultaat van het afdekken zal in de praktijk overigens afhangen van het onkruidassortiment en de mate waarin men in staat is om de machines volledig af te dekken, want elk spoortje licht kan het effect verminderen. Verder zijn onder de afdekking soms infraroodlampen geplaatst, omdat het idee was dat door dit speciale licht de kieming van onkruiden extra geremd zou worden. Dit bleek binnen de beide proeven echter niet het geval te zijn. Het laatste jaar werd ook gekeken naar het effect van het afdekken van de rotorkopeg bij het landklaarmaken zonder vals zaaibed. Het resultaat hiervan was verrassend goed. Omdat dit het resultaat is van maar één proef, is verder onderzoek op dit gebied nog wel noodzakelijk.

Kanttekeningen

Bij de toepassing van een vals zaai- of plantbed zijn wel enige kanttekeningen te plaatsen:

• Vvroeg in het voorjaar (vóór 1 april) heeft het maken van een vals zaaibed vaak geen zin. De temperatuur is dan te laag, waardoor de meeste onkruiden nog niet zullen kiemen.
• De benodigde lengte van de periode tussen de aanleg van het “valse” en het “echte” zaai- of plantbed is afhankelijk van de onkruidsoorten en de snelheid van kieming van het onkruid;
• Veel neerslag na het maken van een valsz aaibed kan op bepaalde grondsoorten structuurbederf tot gevolg hebben;
• De werkdiepte van de ‘echte’ plantbedbereiding moet zo ondiep mogelijk zijn, om geen nieuwe onkruidzaden van onderliggende lagen naar boven te halen, maar anderzijds wel voldoende diep om het aanwezige of het kiemende onkruid afdoende te bestrijden.

Conclusie

Met het maken van een vals zaaibed en ook met het afdekken van de werktuigen om een zaai- of plantbed te maken zijn er goede mogelijkheden om de onkruiddruk aanzienlijk te verlagen.