Uitbreiding toelating Targa opsteker voor graszaadteelt

Deze zomer (=2005!) maakte het College voor de Toelating voor Bestrijdingsmiddelen (CTB) bekend dat Targa Prestige ook toegepast mag worden in de teelt van zaadgewassen van Engels raaigras en veldbeemdgras. Hiermee heeft de graszaadsector weer een herbicide in handen waarmee in deze grassoorten graanopslag kan worden bestreden. Met Targa Prestige is het weer beter mogelijk om een deel van het areaal Engels raaigras in het voorjaar onder dekvrucht granen te zaaien. Voor veldbeemdgras is wintertarwe nu ook weer een geschikte dekvrucht en nemen de teeltmogelijkheden van deze soort in Nederland toe.
De juiste toepassing vraagt wel de nodige aandacht. Het veldbeemdgras moet goed gezond zijn bij toepassing van Targa Prestige. Een goede toepassingsperiode is in deze soort half september tot half oktober. De toevoeging van Agral leidde in deze grassoort tot wisselende resultaten.
Bij Engels raaigras kan het beste met de toepassing van Targa Prestige tot de tweede helft van oktober worden gewacht. De toevoeging van Agral verhoogt vooral bij Engels raaigras de kans op gewasschade en moet dan ook in deze soort worden afgeraden. Overlap van bespuiting dient bij allebei de soorten te worden voorkomen, omdat dit tot een (sterke) daling van de zaadopbrengst kan leiden.

Inleiding

De graszaadsector heeft een moeilijke tijd gehad als gevolg van het wegvallen van een aantal cruciale herbiciden. In de tachtiger en het begin van de negentiger jaren werd ongeveer de helft van het areaal Engels raaigras onder dekvrucht wintertarwe geteeld. Met het wegvallen van TCA verviel deze mogelijkheid, omdat er geen middelen meer beschikbaar waren voor de bestrijding van opslagplanten van wintertarwe in deze grassoort. Hetzelfde gebeurde enkele jaren later met veldbeemdgras waar het wegvallen van TCA werd gevolgd door het verdwijnen van diuron, waarmee in deze grassoort ook tarweopslag kon worden bestreden.
Uit het oogpunt van risicospreiding is het gewenst dat een deel van het areaal van Engels raaigras alvast in het voorjaar in een dekvrucht granen kan worden gezaaid. Doordat deze mogelijkheid een groot aantal jaren niet meer bestond, was de graszaadsector voor deze soort nagenoeg volledig op open landzaai (half september) aangewezen. Bij langdurig ongunstig weer in de periode van open land zaai kon in een aantal jaren minder worden gezaaid dan voor de mogelijke afzet gewenst was.
Het areaal geschikte dekvruchten voor veldbeemdgras was met het wegvallen van wintertarwe sterk beperkt. Vlas, droge peulvruchten en blauwmaanzaad waren nog de enige geschikte dekvruchten die maar in een zeer klein gedeelte van Nederland (overwegend in het zuidwesten) op een bescheiden oppervlakte worden geteeld. Uitbreiding van het aantal geschikte dekvruchten is voor het perspectief van de zaadteelt van deze grassoort dan ook gewenst.

Al in 1994 werd onderzoek gestart met de toepassingsmogelijkheden van Targa Prestige (quizalofop-P-ethyl) in veldbeemdgras. Het middel heeft al vanouds een toelating in de zaadteelt van rood- en hardzwenkgras, waar voor de bestrijding van onkruidgrassen als graanopslag, kweekgras en opslag van raaigrassen een dosering van 2 L per ha wordt aanbevolen. Deze dosering is te hoog voor de toepassing in Engels raaigras en veldbeemdgras. Het uitgevoerde onderzoek, overwegend gefinancierd door het productschap Granen, Zaden en Peulvruchten, was gericht op de effectiviteit en selectiviteit van lage doseringen van Targa Prestige in veldbeemdgras en Engels raaigras. Het onderzoek werd alleen op kleigrond (zuidwestelijk en centrale zeekleigebied) uitgevoerd.
De belangrijkste schade door opslagplanten van wintertarwe is dat ze door concurrentie van het graszaadgewas kunnen leiden tot minder zaadhalmen en deze halmen minder goed gevuld zijn met zaad.

Veldbeemdgras

Het onderzoek in veldbeemdgras is grotendeels uitgevoerd in de periode 1994 tot en met 1996 (7 proeven). In de periode 1999 tot en met 2001 zijn er nog vier proeven uitgevoerd. In eerste instantie werd 0,2 L Targa Prestige per hectare gespoten zonder toevoeging van Agral. In latere proeven werd het effect van de toevoeging van Agral verkend.
Om verzekerd te zijn van voldoende tarweopslag werd in een deel van de proeven na de oogst van de dekvrucht wintertarwe 50 - 100 kg/ha wintertarwe gestrooid.
Het effect van de opslagbestrijding is uiteraard afhankelijk van de dichtheid van de tarweopslagplanten en de ontwikkelingsmogelijkheden hiervan die onder andere samenhangen met de dichtheid van het gewas.
De bezetting met tarweopslag was sterk verschillend tussen de proeven. Bij een dosering van 0,2 L/ha werd vrijwel nooit een 100 procent bestrijdingseffect bereikt. Het effect van de bestrijding nam enigszins toe door de toevoeging van 0,5 L Agral per ha, maar dat maakte de kans op gewasschade ook wat groter. Dat was vooral het geval in een proef die op het moment van de bespuiting sterk door roest was aangetast.
Later bestrijden verkleint de kans op gewasschade, doordat het gewas beter ontwikkeld is, maar maakt ook de bestrijding van de sterker ontwikkelde opslagplanten moeilijker. In tabel 1 is het effect van een Targabespuiting op de pluimdichtheid weergegeven.
De verhoging van de zaadopbrengst van een bespuiting met 0,2 L/ha Targa Prestige (zonder toevoeging van Agral) bedroeg gemiddeld over 9 proeven 70 kg per ha (tabel 2). Bij een prijs van €52 per liter Targa Prestige was deze bespuiting dan ook zeer rendabel. Bij toepassing van de dubbele dosering (0,4 L/ha) daalde echter de zaadopbrengst met 165 kg per ha (gemiddelde 7 proeven). Gemiddeld over 6 proeven was het effect van de bespuiting met 0,2 L/ha Targa Prestige nog wat gunstiger, maar de opbrengstdaling bij de dubbele dosering nog wat sterker. Overlap bij bespuitingen moet dan ook ten zeerste worden vermeden.

Gemiddelde van ... proeven	Onbehandeld	0,2 Targa (2e helft september - 1e helft oktober)	0,2 Targa + 0,5 Agral (2e helft september - 1e helft oktober)	0,4 Targa (2e helft september - 1e helft november)
7	1.669	1.882
6	1.980			1.650
3	1.259		1.217

Gemiddelde van ... proeven	Onbehandeld	0,2 Targa (2e helft september - 1e helft oktober)	0,2 Targa (2e helft oktober - 1e helft november)	0,2 Targa +0,5 Agral (2e helft september - 1e helft oktober)	0,2 Targa + 0,5 Agral(2e helft oktober - 1e helft november)	0,4 Targa (2e helft september - 1e helft november)
9	1.187	1.258
8	1.200	1.262
7	1.156					991
6	1.190	1.284				1.013
4	1.340	1.177		1.102
3	1.357	1.150		1.003		749

Engels raaigras

In de periode 1999 tot en met 2002 werden 6 proeven in Engels raaigras uitgevoerd. In vier proeven werd het effect van het tijdstip (tweede helft september dan wel half oktober tot begin november) van toepassing vergeleken. Bij het late toepassingstijdstip werd ook het effect van de toevoeging van 0,5 L Agral per ha en een dubbele dosering onderzocht. In slechts één van de zes proeven kwam veel tarweopslag voor. In tabel 3 is het effect van een Targabespuiting op de aardichtheid weergegeven.

Gemiddelde van ... proeven	Onbehandeld	0,2 Targa (2e helft september)	0,2 Targa (2e helft oktober - begin november)	0,2 Targa +0,5 Agral (half oktober - begin november)	0,4 Targa (2e half oktober - begin november)
6	1.825	1.801
4	1.625	1.651	1.522
2	2.278	1.995	1.980	2.205	2.065

Ondanks de geringe bezetting met tarweopslag was de verhoging van de zaadopbrengst door de toepassing van 0,2 L/ha Targa Prestige in de tweede helft van september gemiddeld over 6 proeven ruim 90 kg per ha (tabel 4). Het resultaat bij de latere toepassing was nog wat beter. Gemiddeld over vier proeven nam na de Targabespuiting de zaadopbrengst met ruim 100 kg per ha toe bij toepassingin de periode half oktober tot begin november; bij eerdere toepassing was de opbrengstverhoging in deze proeven slechts de helft. De toevoeging van Agral leidde niet tot een verbetering van de bestrijding van tarweopslag en gaf gemiddeld over vier proeven een daling van de zaadopbrengst van 85 kg per ha. De dubbele dosering Targa leidde bij deze late toepassing ook tot een opbrengstdaling van 85 kg per ha. Overlap bij bespuitingen moet ook bij deze soort beslist worden vermeden.

Gemiddelde van ... proeven	Onbehandeld	0,2 Targa (2e helft september)	0,2 Targa (2e helft oktober - begin november)	0,2 Targa +0,5 Agral (half oktober - begin november)	0,4 Targa (2e half oktober - begin november)
6	1.453	1.546
4	1.318	1.366	1.421	1.233	1.233