Teelthandleiding cichorei - economie en arbeidsbehoefte

In dit deel van de teelthandleiding cichorei wordt ingegaan op de rol van economische aspecten en management bij de teelt van cichorei. De bruto-geldopbrengsten, de directe teeltkosten en de arbeidsbehoefte worden weergegeven.

Inleiding

In dit hoofdstuk van de teelthandleidingcichorei worden de bruto-geldopbrengsten, de directe teeltkosten en de arbeidsbehoefte weergegeven. De uitgangspunten voor de berekeningen zijn gebaseerd op de praktijk teeltmethode. Alle genoemde prijzen zijn inclusief BTW volgens de Landbouwregeling.

Saldoberekeningen

In de saldoberekening worden de directe teeltkosten in mindering gebracht op de brutogeldopbrengst. In [INVALID URL] staat het saldo weergegeven van cichorei. In de praktijk kunnen vlakvelds-(50 en 37,5 cm rijen-afstand) en ruggenteelt (50 en 75 cm rijenafstand) voorkomen. De 50 cm-vlakveldsteelt beslaat 95% van het areaal. Er zijn onvoldoende betrouwbare praktijkgegevens voor een economische berekening van de andere teeltwijzen bekend. Daarom wordt in de saldoberekening alleen uitgegaan van de vlakveldsteelt op 50 cm rijafstand.

Opbrengsten
De kg-opbrengst is een gangbaar meerjaarlijks gemiddelde. Dit is netto 46 ton per hectare. Jaarlijks wordt de uitbetalingsprijs vastgesteld per netto ton cichorei bij een inulinegetal van 16. Voor 2000 geldt een prijs van €54,45 (120,- gulden) voor een meerjarige teler. Afhankelijk van het werkelijke inulinegetal van de geleverde partij cichorei volgt een korting of een bonus van €0,54 (1,20 gulden) per ton netto per 0,1 punt afwijking van 16.
De prijs van inuline is niet gekoppeld aan de prijs van suiker of aan het fructosequotum. De cichoreicontractprijs komt tot stand in overleg met de Telersvereniging Cichorei nadat een inschatting gemaakt is bij welk prijsniveau er belangstelling bestaat van de kant van de telers om in de grondstofbehoefte van Sensus te voorzien. Er is in tegenstelling tot wat vermeld staat in Kwantitatieve Informatie voor de Akkerbouw en de Vollegrondsgroenteteelt 1997/1998 incidenteel geen sprake van een lagere opbrengstprijs als boven de contracthoeveelheid wordt geproduceerd.
Daarnaast zijn er vergoedingen voor vroege en late levering, net als bij suikerbieten. Deze zijn buiten de berekening gehouden. Jaarlijks kunnen de hoogtes en de perioden waarin de vergoedingen uitgekeerd worden verschillen.

De berekening van de financiële opbrengst gaat volgens de volgende formule:
FO = (HP + BK* (I-16,0))*NW
FO = Financiële Opbrengst
HP = Huidige Prijs/Contract prijs (2000 = €54,45)
BK = Korting/Bonus op inulinegetal (2000 = €0,54)
I = Inulinegetal
NW = Netto Wortelopbrengst (ton)

Toegerekende kosten
De hoeveelheden N, P, K zijn weergegeven in kg mineraal (N, P2O5, en K2O). Deze worden verrekend met een prijs per kg mineraal gebaseerd op het gebruik van respectievelijk KAS, Tripelsuper en Kali-60. Bij een K-getal van ruim voldoende (=18) is de kaliadviesgift 0. Vanwege de hoge onttrekking (zeker 230 kg) is het advies om de kaligift elders in het bouwplan te geven. Wordt wel 230 kg Kali gestrooid dan verlaagt dit het saldo met €71,- (156,- gulden).
Het merendeel van het zaaizaad is gecoat zaad, ongeveer 65%. Er wordt ook in toenemende mate gepilleerd zaad gebruikt, maar voor de saldoberekening wordt uitgegaan van gecoat zaad.
Van de veronderstelde gebruikte middelen voor bestrijding van onkruid, en ziekten en plagen zijn de werkzame stoffen weergegeven met een prijs van het middel (adviesprijs).
De onkruidbestrijding bestaat uit drie stappen: afbranden tot voor opkomst; toepassing direct na zaai en na opkomst. Voor afbranden zijn de middelen met glyfosaat, paraquat en diquat beschikbaar. Het toepassingstijdstip verschilt (zie Onkruidbestrijding).
De bestrijding van ziekten vindt zelden plaats in cichorei omdat deze nauwelijks optreden of schade veroorzaken. Deze post is dan ook niet genoemd. Bij een hoge luisbezetting wordt of 0,5 l pirimicarb (= €30,80) of 0,75 l dimethoaat (= €5,10) gespoten.

De energiekosten zijn gebaseerd op verbruikte brandstofhoeveelheden van alle bewerkingen in eigen mechanisatie. De brandstofkosten voor trekkers en zelfrijdende machines zijn variabele kosten en kunnen economisch gezien wel worden toegerekend aan het gewas op basis van het benodigd motorvermogen en benodigde werktijd. In de praktijk worden deze kosten meestal niet toegerekend vanwege de omslachtigheid van de berekening.

Afzetkosten
Onder deze post valt de tarrabijdrage en het afleveren. Voor de verrekening van de tarra wordt €11,33 (25,- gulden) per ton tarra gerekend. Bij het meerjaarlijkse gemiddelde tarrapercentage van 18% bij een nettoopbrengst van 46 ton cichorei is dit 10,1 ton tarra.
Het afleveren oftewel de transportkosten zijn voor het kerngebied, het Zuidwesten (belangrijkste teeltgebied voor cichorei, nl. 64% van het areaal) m.u.v. Zeeuws-Vlaanderen, €3,95 (8,70 gulden) per ton bruto geleverd product. Voor de gebieden die hier tegenaan liggen is dit €7,25 (16,- gulden) per ton bruto gewicht.
Onder de post 'overige productgebonden kosten' vallen de volgende kosten:

• het tarief voor de gewasverzekering is gebaseerd op een basistarief minus een gebiedskorting, geldend voor het Zuidwesten.
• De rentekosten zijn berekend over de gemiddelde periode waarin het vermogen van de toegerekende kosten is vastgelegd.
• Voor de collectiviteitsheffing is het tarief voor het gewasspecifieke gedeelte opgenomen.
• De contributie voor de Telersvereniging Cichorei bedraagt €0,125 (0,275 gulden) per ton netto geleverde cichorei.

Arbeidsbehoefte

De kosten van voor de hand liggende werkzaamheden die in loonwerk uitgevoerd worden zijn in mindering gebracht op het saldo eigen mechanisatie. Bij Sensus kan het saldo iets anders uitkomen, omdat er vóór verrekening van het BTW-percentage al enkele posten van de brutogeldopbrengst zijn afgetrokken. In tabel 2 is de arbeidsbehoefte weergegeven van cichorei waarbij de meeste bewerkingen in eigen mechanisatie zijn uitgevoerd.

Bewerking	Vlakvelds
	Taaktijd	Aantal	Totaal (uren/ha)	Periode (weeknr)
ploegen; wentelploeg 1,2 m	2,3	1	2,3	42-8
bemesten; centrifugaalstrooier 24 m	0,3	2	0,6	42-20
zaaibed eggen; kopeg 3 m	1,3	1	1,3	3-12
zaaien op 50 cm rijafstand	LW	1		12-17
onkruid volvelds; spuitmachine 24 m	0,3	6	1,8	10-27
ziekten/plagen; spuitmachine 24 m	0,3			22-30
schoffelen met schoffel 3 m op rijafstand 50 cm	2	2	4	13-25
rooien met 6-rij bunkerrooier	LW	1		37-48
transport met 2 personen	1,2	2	2,4	37-48
woelen; 2-tands woeler	2,4	1	2,4	37-49

De arbeidsbehoefte per bewerking is gebaseerd op een gestandaardiseerde norm voor het aantal benodigde uren per hectare (= taaktijd). De taaktijd staat voor de totale menstijd om de bewerking één keer uit te voeren, inclusief de daarbij behorende aan- en aflooptijden, wachttijden en toeslag voor rust en storingen. De gehanteerde bewerkingen zijn gebaseerd op de meest gangbaar veronderstelde teeltmethoden en gebruikte werktuigen (+ werktuiggrootte). In de tabel is per bewerking de periode (weeknummers) weergegeven waarin de bewerking normaliter uitgevoerd wordt.