Publicatie datum: 24-10-2012
Teelt van nieuwe consumptieaardappelrassen in Zuidoost-Nederland
In 2007 is gestart met een project dat gericht was op de rassenkeuze van aardappelen in het zuidoostelijk zand- en lössgebied. De aardappelteelt op de zand- en lössgronden van Zuidoost-Nederland staat onder druk vanwege diverse problemen met bodemgebonden ziekten en plagen. Op zandgronden gaat het specifiek om problemen met wratziekte en nematoden en op de lössgronden om schurft.
De teelt van consumptieaardappelen in het gebied is gericht op verwerking tot friet, zetmeelproducten en aardappelproducten. De rassenkeuze per segment wordt sterk door de afnemer bepaald.
Informatie over de geschiktheid van een ras voor een bepaald verwerkingsdoel is soms beperkt tot op kleigrond geteelde aardappelen. Deze informatie is dan meestal niet bruikbaar voor zand- of lössgrond.
In dit onderzoek zijn bekende en nieuwe aardappelrassen vergeleken qua geschiktheid voor het gebied. In deze rapportage wordt een samenvatting gepresenteerd van 4 jaar onderzoek.
Inleiding
Het doel van het project was om voor nieuwe en relatief nieuwe aardappelrassen -die nog niet in een monopoliepositie zitten- informatie te verzamelen over enerzijds de potentiële geschiktheid voor de verwerkende industrie bij teelt in het gebied en waarmee anderzijds de teler kan beslissen of een ras geschikt is voor een bepaald perceel. Enerzijds moet een ras dus voldoen aan de kwaliteitscriteria van de afnemer (OWG, bakkleur, stootblauw, onderhuidse beschadigingen, knolvorm, sortering). Anderzijds moet van een ras het resistentieniveau tegen wratziekte, schurft en diverse nematoden (naast AM ook Meloidogyne chitwoodi en fallax, Pratylenchus penetrans, Trichodorus spp (kringerigheid)) bekend zijn en moet de opbrengstpotentie goed zijn. Zodoende kan een weloverwogen beslissing genomen worden door teler en afnemer omtrent de rassenkeuze. De rendabiliteit van de aardappelteelt zal zodoende verbeteren en de aardappelteelt in het gebied krijgt weer meer perspectief.
Het onderzoek is gestart in 2007 en liep in 2010 voor het vierde jaar. Naast resultaten van veldproeven is ook informatie uit andere bronnen verzameld en verwerkt in de ter beschikking gekomen informatie.
Het onderzoek
Op de locaties PPO Vredepeel en proefboerderij Wijnansrade werd jaarlijks een veldproef aangelegd met een aantal bekende en nieuwe rassen. In de veldproeven werden de rassen geteeld met de voor het ras gewenste plantafstand en stikstofbemesting. Van alle rassen werden na de opbrengstbepaling kwaliteitsbepalingen uitgevoerd in november en na bewaring tot in maart.
Resultaten
In onderstaande tabellen zijn de resultaten per onderzoekslocatie samengevat. Alleen de resultaten van rassen die meer dan 1 jaar in beproeving hebben gelegen zijn vermeld. De resultaten van het onderzoek betreffen een gecorrigeerd gemiddelde over de 4 onderzoeksjaren.
Vredepeel
Opbrengst, kwaliteit en resistenties
| Ras (bemesting) | Netto opbrengst > 40 | OWG (geschild) | Gemiddelde sortering (mm) | AM | Phytophthora (loof/knol) | Wratziekte fysio 1 | |
| Koelvers | |||||||
| Edelstein | 56 | 400 | 49 | Ro1 | 5,5 / 7,5 | 10 | |
| Hansa | 57 | 391 | 46 | vatbaar | 3 / 10 | 8 | |
| Piccolo Star | 62 | 403 | 50 | Ro1,4 | 5,5 / 5 | 10 | |
| Friet | |||||||
| Challenger | 69 | 391 | 55 | vatbaar | iets / vrij weinig | 10 | |
| Fontane | 78 | 419 | 58 | Ro1,4 | 4,5 / 6,5 | 6 | |
| Innovator | 59 | 368 | 60 | Pa2,3 | 7 / 5,5 | 10 | |
| Lady Amarilla | 68 | 402 | 60 | vatbaar | 4,5 / ? | 10 | |
| Ramos | 71 | 385 | 58 | Ro1,4 | 3,5 / 7,5 | 9 | |
| Royal | 86 | 413 | 68 | Ro1,3,4 | 6,5 / 8 | 10 | |
| Chips | |||||||
| Lady Amarilla | 68 | 402 | 60 | vatbaar | 4,5 / ? | 10 | |
| Lady Rosetta | 58 | 454 | 60 | Ro1 | 3 / 6 | 9 | |
| Marlen (K1N1) | 67 | 437 | 59 | Ro1 | 5 / 7 | 9 | |
| Marlen (K1N1) | 69 | 434 | 60 | ||||
| Marlen (K1N1) | 66 | 432 | 61 | ||||
| Saturna (K1N1) | 52 | 475 | 51 | Ro1 | 5 / 6 | 10 | |
| Saturna (K1N1) | 53 | 480 | 53 | ||||
| Saturna (K1N1) | 52 | 473 | 53 | ||||
Kwaliteit en afzet
| Ras (bemesting) | Blauw index | Schurft index | Kwaliteit na oogst | Kwaliteit na bewaring | Neven-afzetdoel | |
| Koelvers | ||||||
| Edelstein | 2,5 | 3,3 | ++ | +++ | tafel | |
| Hansa | 9,9 | 3,4 | ++++ | +++ | tafel | |
| Piccolo Star | 1,9 | 2,9 | ++++ | +++ | tafel, friet | |
| Friet | ||||||
| Challenger | 8,9 | 2,2 | ++++ | +++ | ||
| Fontane | 4,3 | 2,1 | ++++ | +++ | (tafel) | |
| Innovator | 3,6 | 2,3 | ++ | ++ | ||
| Lady Amarilla | 1,9 | 2,8 | +++ | ++++ | chips | |
| Ramos | 2,2 | 2,5 | ++++ | ++++ | ||
| Royal | 5,7 | 3,2 | +++ | +++ | ||
| Chips | ||||||
| Lady Amarilla | 1,9 | 2,8 | ++++ | ++++ | friet | |
| Lady Rosetta | 24,9 | 6,1 | ++++ | + | ||
| Marlen (K1N1) | 7,9 | 4,6 | +++ | +++ | ||
| Marlen (K1N2) | 10,7 | 4,2 | +++ | ++ | ||
| Marlen (K2N1) | 10,4 | 6,3 | ++ | +++ | ||
| Saturna (K1N1) | 9,4 | 1,9 | +++ | ++ | ||
| Saturna (K1N2) | 11,7 | 3,6 | +++ | +++ | ||
| Saturna (K2N1) | 11,9 | 3,0 | +++ | +++ | ||
Wijnandsrade
Opbrengst, kwaliteit en resistenties
| Ras (bemesting) | Netto opbrengst > 40 | OWG (geschild) | Gemiddelde sortering (mm) | AM | Phytophthora (loof/knol) |
| Annabelle | 44 | 320 | 46 | Ro1-5 | vatbaar / zeer vatbaar |
| Bintje | 62 | 385 | 55 | vatbaar | 3 / 4,5 |
| Challenger | 67 | 417 | 58 | vatbaar | iets / vrij weinig |
| Fontane | 68 | 432 | 61 | Ro1,4 | 4,5 / 6,5 |
| Innovator | 61 | 386 | 60 | Pa2,3 | 7 / 5,5 |
| Jelly | 73 | 394 | 65 | Ro1,3-5 | vrij weinig / vrij weinig |
| Melody | 82 | 381 | 66 | Ro1 | 5,5 / 7,5 |
| Michelle | 71 | 371 | 57 | Ro1 | 7 / 9 |
| Ramos | 69 | 406 | 60 | Ro1,4 | 3,5 / 7,5 |
| Victoria | 62 | 385 | 60 | Ro1,4 | 6,5 / 6 |
Kwaliteit en afzet
| Ras (bemesting) | Blauw index | Schurft index | Tafelkwaliteit | Frietkwaliteit | ||
| Na oogst | Na bewaring | Na oogst | Na bewaring | |||
| Annabelle | 0,7 | 10,0 | +++ | +++ | ||
| Bintje | 15,2 | 19,2 | +++ | ++ | ||
| Challenger | 8,7 | 5,1 | ++++ | +++ | ++++ | +++ |
| Fontane | 10,5 | 7,4 | ++++ | +++ | ++++ | ++++ |
| Innovator | 8,3 | 3,8 | +++ | +++ | ||
| Jelly | 7,5 | 2,8 | ++++ | +++ | +++ | +++ |
| Melody | 8,7 | 7,8 | ++ | ++ | ||
| Michelle | 7,7 | 9,5 | +++ | +++ | ||
| Ramos | 8,1 | 10,5 | +++ | +++ | ++++ | ++++ |
| Victoria | 14,3 | 9,4 | ++++ | +++ | ||
Toelichting tabellen
- De gemiddelde sortering geeft de gemiddelde maat of grofte van een partij aan;
- Blauw- en schurftindex: hoger getal betekent meer blauw/schurft;
- Kwaliteit: meer plusjes betekent betere kwaliteit, gebaseerd op diverse kwaliteitsaspecten;
- Bemestingstrappen Marlen en Saturna:
Stikstof: N2 30 (Marlen) of 40 (Saturna) kg N/ha meer dan op N1
Kali: K1 240 kg K2O/ha, K2 330 kg K2O/ha
Conclusies
Koelversaardappelen zandgrond
In het koelverssegment was Piccolo Star het enige ras dat goed kon wedijveren met Hansa. Bij deze 2 rassen werd geen significant verschil verkregen wat betreft opbrengst en het OWG. Wel was de maatsortering van Hansa fijner, wat positief is voor koelvers. De blauwgevoeligheid van Piccolo Star was een stuk minder dan van Hansa. Wat betreft diverse kwaliteitseigenschappen kort na oogst en na bewaring was er weinig verschil tussen de 2 rassen.
Frietaardappelen zandgrond
- Wat betreft opbrengst scoorde Royal zeer goed en Fontane goed;
- Wat betreft het OWG behaalden Challenger, Fontane, Lady Amarilla en Royal een voldoende hoog niveau;
- Wat betreft grofte van de partij scoorde Royal het beste;
- De schurftindex was laag bij Challenger, Fontane en Innovator;
- De blauwindex was laag bij Lady Amarilla en Ramos;
- De kwaliteit kort na de oogst was goed bij Challenger, Fontane en Ramos;
- De kwaliteit na bewaring was goed bij Lady Amarilla en Ramos.
Chipsaardappelen zandgrond
- Van de 4 onderzochte rassen werd met Lady Amarilla en Marlen de hoogste opbrengst behaald;
- Lady Rosetta behaalde een goed OWG. Met Saturna werd een te hoog OWG verkregen, Marlen zat wat te laag. Lady Amarilla gaf een laag OWG;
- Lady Amarilla, Lady Rosetta en Marlen groeiden vrijwel even grof;
- Lady Amarilla en Saturna geven de laagste schurftindex;
- Lady Amarilla gaf de laagste blauwindex;
- De kwaliteit kort na de oogst was goed bij Lady Amarilla en Lady Rosetta;
- De kwaliteit na bewaring was goed bij Lady Amarilla.
Tafelaardappelen lössgrond
- Wat betreft opbrengst en maatsortering scoorden Jelly en Melody het hoogste;
- Uitgezonderd Annabelle behaalden alle rassen een voldoende hoog OWG;
- Wat betreft de schurftindex scoorden Challenger en Jelly het beste;
- Annabelle gaf de laagste blauwindex;
- De kwaliteit kort na de oogst was goed bij Challenger, Fontane, Jelly en Victoria;
- De kwaliteit na bewaring was vrij goed bij alle 8 rassen uitgezonderd Melody;
Frietaardappelen lössgrond
- Wat betreft opbrengst scoorden Jelly en Ramos het hoogste;
- Wat betreft het OWG voldeden alle rassen;
- De maatsortering was bij Fontane en Jelly het grofste;
- Wat betreft de schurftindex scoorden Challenger, Innovator en Jelly het beste;
- Bij Bintje en Jelly daalde de blauwindex duidelijk door verhoging van de kaligift met 200 kg/ha K2O;
- De kwaliteit kort na de oogst was goed bij Challenger, Fontane en Ramos;
- De kwaliteit na bewaring was goed bij Fontane en Ramos.
Foto's van de onderzochte rassen zijn hier te vinden.