Schurft in aardappelen op de löss moeilijk oplosbaar

Op 3 locaties in Zuid-Limburg zijn 24 consumptierassen in 2002 getoetst op vatbaarheid voor schurft. Het bleek dat alle drie de schurftsoorten - poederschurft, gewone schurft en netschurft - voorkomen. Van de 24 zijn Bintje en Ottena vatbaar voor netschurft, de andere rassen zijn voor netschurft onvatbaar. Het minst onder de schurft zaten de rassen Maritiema, Nicola, Innovator, Milva en Rikea. Het meest onder de schurft zaten Ottena, Bintje, Shepody, Agria en Markies.

Inleiding

In 2002 zijn op verzoek van de Stichting Proefboerderij Wijnandsrade op drie schurftgevoelige lösspercelen 24 consumptieaardappelrassen geteeld. Later zijn ze beoordeeld op schurftaantasting. Het meest onder de schurft zaten de rassen Ottena, Bintje, Shepody, Agria en Markies en het minst bedekt waren Maritiema, Nicola, Innovator, Milva en Rikea (zie tabel 1).

Opvallend was dat er op alle drie percelen drie soorten schurft voorkwamen, namelijk netschurft, gewone schurft en poederschurft.
Voor netschurft zijn alleen Bintje en Ottena vatbaar. Voor gewone schurft en poederschurft zijn alle rassen in verschillende mate vatbaar.

Kenmerken van de drie soorten schurft

Netschurft

Deze schurftsoort verlaagt zowel de knolkwaliteit als de knolopbrengst. Bij een flinke aantasting worden de wortels bruin en sterft het gewas vroeg af. Naarmate vatbare rassen vaker worden geteeld is de aantasting hoger. Voorts is de aantasting hoger naarmate de grond vochtiger is.

Afbeelding 1. Knol van het ras Ottena, met netschurft met de heel typerende nettige schurftstructuur.

Afbeelding 2. Knollen van het ras Bintje:in juli gerooid en deels bedekt met netschurft.

Gewone schurft

Zowel aantasting door gewone schurft als door netschurft wordt bevorderd door de grond te bekalken. Daarom niet bekalken direct voor aardappelen en de pH beneden de 6,5 houden. Maar anders dan netschurft kan gewone schurft beperkt worden door de grond vochtig te houden in de periode van knolaanleg (3 à 4 weken lang).

Poederschurft

Deze ziekte komt in wissende mate voor op lössgrond. Op de knollen zijn vaak schurftachtige bulten zichtbaar. Deze bulten kunnen ook inzakken en kraters in de schil vormen. Poederschurft komt het duidelijkst naar voren onder natte omstandigheden (lang nat, slechte structuur en lichte grond). Er zijn ook deskundigen die zeggen dat een natte grond rond de knolaanleg die later langzaam opdroogt het gunstigst is voor poederschurftsymptomen. Weer anderen melden dat voor aantasting natte grond nodig is en voor de ontwikkeling van de symptomen wat drogere omstandigheden. Er is weinig aan poederschurft te doen, behalve dan te zorgen voor een goede bodemstructuur en een goede waterdoorlatendheid. Toediening van het kiemremmingsmiddel chloorprofam bij het inschuren kan de hoeveelheid symptomen op de knollen tijdens de bewaring flink doen toenemen.

Afbeelding 4. Knol van het ras Agria, geoogst in oktober, de licht-gekleurde bulten worden door poederschurft veroorzaakt. Daarnaast komt gewone schurft op de schil voor.

Afbeelding 5. Knol van het ras Ottena, geoogst in oktober, knol met zowel poederschurft als netschurft. De lichtgekleurde bulten worden door poederschurft veroorzaakt.

Resultaten en rassenkeuze

Om schurft te beperken geldt voor alle drie de schurftsoorten één gouden regel. Kies het ras dat het minst vatbaar is.
In tabel 2 zijn enkele kenmerken van de 24 rassen beschreven, zoals die op de drie proefplaatsen zijn waargenomen.

Het belangrijkste bij nieuwe rassen is natuurlijk dat het saldo interessant is en dat de afzet verzekerd is. Dit komt helaas niet zo vaak overeen met rassen die ook nog weinig of onvatbaar zijn voor netschurft, gewone schurft en poederschurft.
Er zijn plannen om deze toetsing op schurft voor de meest belovende nieuwe consumptierassen op lössgrond in 2003 te herhalen.