Optimale plantafstand van TBM-pootgoed

In dit artikel wordt aangegeven wat de optimale pootafstand is voor de vermeerdering van diverse zetmeelaardappelrassen.

Inleiding

Het grootste deel van de zetmeelaardappeltelers vermeerdert in het kader van TBM zelf het eigen pootgoed. Dit gebeurt, uitgaande van klasse E, in de praktijk meestal één tot twee keer.
Om de kostprijs van deze eigen vermeerdering zo laag mogelijk te houden, is het enerzijds van belang om een zo groot mogelijke vermeerderingsfactor te verkrijgen, dus maximaal aantal poters per aangekochte poter. Dit pleit voor een ruimere pootafstand, dus een grotere oppervlakte pootgoed. Anderzijds moeten ook de kosten van de teelt, zoals o.a. aanschaf pootgoed, landhuur, bemesting en gewasbescherming, beperkt worden gehouden, dus streven naar een nauwere pootafstand en dus een kleinere oppervlakte pootgoed. Telers willen graag per ras (en sortering) een advies over hoe zo voordelig mogelijk goed gezond pootgoed geproduceerd kan worden.

Onderzoek

In 2008 en 2009 is onderzoek uitgevoerd naar de vermeerderingsfactor van een reeks bestaande en nieuwe zetmeelaardappelrassen. Dit onderzoek is uitgevoerd bij een plantafstand van 25 centimeter. Van deze rassen is vervolgens het pootgoed bewaard en in het voorjaar zijn de uitgelopen kiemen en het aantal resterende ogen geteld van de sortering 35/45 en 45/55 millimeter.
In onderstaande tabel zijn van de in 2008 en 2009 beproefde rassen enkele resultaten van de tellingen en berekeningen als gewogen gemiddelde van de beide sorteringen 35/45 en 45/55 per ras weergegeven.

Niet alle ogen resulteren ook werkelijk in kiemen en stengels. Het percentage (op basis van oogstjaar 2008) varieerde van 46% bij het ras Avarna tot 86% bij het ras Scarlet. Ook het aantal stengels per knol en het berekende aantal poters per stengel vertoonden grote verschillen tussen de rassen.

Advies plantafstand naar de praktijk

In de pootgoedteelt is het gebruikelijk om voor een maximale pootgoedproductie te streven naar zo’n 30 hoofdstengels/m2. Dit komt overeen met 22,5 stengels per meter rij. Hierbij wordt echter onvoldoende rekening gehouden met het aantal poters per stengel. Dit is onder andere afhankelijk van het ras. Als er gestreefd wordt naar 22,5 stengels per meter rij, dan duurt het met name bij rassen die van nature veel knollen produceren, zoals bijvoorbeeld Avarna, (te) lang voordat de poters voldoende op dikte zijn.
Daarom is op basis van bovenstaande tabel een andere benadering gekozen voor het berekenen van de gewenste pootafstand. Er is gekozen voor het oogsten van 500.000 poters/hectare en daar de plantafstand op aan te passen. Dit is de laatste kolom in de tabel. Deze plantafstand geldt voor de maat 35/55 mm. Is uw pootgoed fijner, bijvoorbeeld 35/45 mm, of verwacht u minder oogstbare knollen per stengel, dan moet u de plantafstand wat verkleinen.

Meer adviezen voor uw TBM-pootgoedteelt

• In verband met de huidige hoge virusdruk (vele viruszieke planten) moet er ook in 2010 naar gestreefd worden om het pootgoed vroeg (bij voorkeur voorgekiemd) te poten en ook zo vroeg mogelijk dood te maken.
• Zorg voor een virusvrije omgeving. Begin vroeg en onder bladluisvrije omstandigheden viruszieke planten te verwijderen.
• Houdt vanaf opkomst een strak spuitregime aan met olie en insecticide. Wissel zonodig af met luizendoders.
• Pas een grondbehandeling toe tegen Rhizoctonia. Op de dochterknollen zit dan minder Rhizoctonia en veelal is de sortering regelmatiger, waardoor een groter aantal poters in de maat geoogst kan worden.