Onkruidonderdrukking door zwarte grond

Onkruid beperken in vooral fijnzadige gewassen als zaaiuien en peen is nog steeds één van de dingen die veel arbeid vragen op de biologische akker- en tuinbouwbedrijven. Naar aanleiding van een idee van Anton van Vilsteren (biologische teler) is in samenwerking met van Hienen Mechanisatie, PPO Lelystad, PRI Wageningen en Orgapower een machine ontwikkeld om tot beperking van onkruiden in de gewasrij te komen.

Het idee was om te gaan zaaien in aangebrachte onkruidvrije zwarte grond. Dit moest machinaal kunnen en het aanbrengen en inzaaien in één werkgang. Na het eerste jaar van uitproberen bleek al snel dat het zaaien in de zwarte grond geen optie is. Daarna is er steeds gezaaid onder een laagje zwarte grond. Dit bleek de oplossing. In diverse proeven bleek onkruidreductie mogelijk van ruim 80%.
Ook de ontwikkeling van de machine ging verder en in voorjaar 2008 is een machine gebouwd die in één werkgang kan zaaien en compost opbrengen. De basis van de machine is een lelieplanter. Deze is aangepast voor dit doel. Voor onder de machine is een zaaimachine gebouwd. Deze zaait het zaad in een gemaakte geul van ongeveer 8 cm breed en 2 cm diep. Daarna wordt deze geul opgevuld met zwarte grond, die door een drukwiel wordt aangedrukt.

Er is begonnen met het gewas zaaiuien. Maar uit de praktijk kwam al snel de vraag of het ook in andere gewassen mogelijk is. Daarom werden in 2008 twee kleine oriënterende proeven uitgevoerd in wortelen. De vraag was of ook de wortelen in staat zijn om door een laagje aangebrachte zwarte grond te groeien. In de proef werden 4 laagdiktes met elkaar vergeleken: 0, 2, 4, en 6 cm dik. In tabel 1 staan de gemiddelde resultaten van onkruidonderdrukking en opkomst van de wortelen.

	Proef 1	Proef 2	Proef 1	Proef 2
Laagdikte grond	% Onkruidreductie	% Onkruidreductie	Wortelplanten per meter	Wortelplanten per meter
0 cm	0	0	41,90	46,0
2 cm	84	80	39,6	49,8
4 cm	95	89	21,5	34,6
6 cm	99	93	1,9	13,0

Ook hier bleek een onkruidonderdrukking van ruim 80% bij een laagdikte van 2 cm de beste te zijn. Bij de laagdiktes van 4 en 6 cm nam de onkruidonderdrukking wel toe, maar dit ging ten koste van de opkomst van de wortelen.
Bij de tweede proef werden de wortelen ongeveer een maand na opkomst geoogst en werd het gewicht bepaald. Uit deze meting bleek de beginontwikkeling van de wortelen bij 2 cm zwarte grond duidelijk beter te zijn dan bij geen zwarte grond.

Laagdikte grond	Totaal gewicht (gr)	Gewicht per wortel (gr)
0 cm	51	1,07
2 cm	93	2,10
4 cm	55	1,93
6 cm	17	1,56

Gebruik maken van het afdekken van een gezaaid gewas met zwarte grond blijkt een goede onkruidonderdrukking te geven en uien en wortelen groeien goed door een laag van 2 cm heen. Inzet in andere fijnzadige gewassen zal dan ook onderzocht gaan worden.