Innovatie in de mechanische onkruidbestrijding

In de biologische landbouw is de onkruidbeheersing een knelpunt. Mechanische onkruidbestrijding is hier een noodzaak om het aantal uren handwieden terug te dringen. In de reguliere landbouw bestaat belangstelling voor de mogelijkheden van mechanische bestrijding, omdat sommige onkruidsoorten met het soms te smalle bestrijdingsmiddelenpakket te weinig worden bestreden, om meer milieuvriendelijk te telen en ten behoeve van management van herbicideresistentie.

Onderscheid moet worden gemaakt tussen mechanische bestrijding in én tussen de gewasrijen. In principe kunnen onkruiden tussen de gewasrijen met een afstand van minimaal 25 cm mechanisch worden bestreden. De bewerkingscapaciteit is een beperkende factor. Door recente innovaties in de stuursystemen en schoffeltechniek kan deze capaciteit worden vergroot.
De mechanische onkruidbestrijding in de gewasrij is meer problematisch met name in jonge en gevoelige gewassen. De meest bekende machine met een effect op zeer kleine onkruiden in de gewasrij is de wiedeg. Onderzoek en ervaringen bij praktijkbedrijven leren dat de wiedeg in vele gewassen bruikbaar is, maar dat dit in sommige gewasstadia wel (ontoelaatbaar) plantverlies kan geven. De laatste vijf jaar zijn de vingerwieder en de torsiewieder op de Nederlandse markt gekomen. Deze machines werken meer onder de gewasbladeren door en beschadigen daarom het gewas minder. Ook kunnen deze net wat groter onkruid bestrijden.

Onderzoeksresultaten geven aan dat door gebruik van deze nieuwe apparatuur handwiedwerk in diverse gewassen met 40 tot 70% gereduceerd kan worden. Randvoorwaarde is dat onkruid klein moet zijn en er moet voldoende verschil in stevigheid en hoogte met het gewas zijn. Dit geeft nog steeds beperkingen voor gebruik in de praktijk, vooral in het beginstadium van tere en langzaam groeiende gezaaide gewassen. Verder zijn langere perioden met slecht weer en wederom capaciteit een probleem in de praktijk. Bovendien wordt soms gevreesd voor verhoogde risico´s op ziekten door kleine gewasbeschadigingen. Onderzoek laat vooralsnog zien dat deze vrees vaak onterecht is.

We staan aan de vooravond van een nieuwe innovatiegolf. De eerste machines die gewasplanten herkennen en alleen tussen deze planten schoffelen, zijn op de markt. Verbetering van de herkenning van de gewasplanten en de schoffeltechniek is in aantocht. Er zal echter nog een flinke ontwikkelingsslag hierin gemaakt moeten worden voordat in de biologische landbouw de afhankelijkheid van handwieden voldoende is afgenomen en in de reguliere teelt het (aanvullend) gebruik van herbiciden economisch niet meer nodig is.