Publicatie datum: 09-09-2013
Gezondheidseffecten van imazalil
Met de werkzame stof imazalil wordt soms breed en in vrij grote volumes dagelijks gewerkt. Er is beschreven dat het middel irriterend voor de ogen en huid kan zijn, en dat het op de lange termijn schadelijk kan zijn voor de lever. Maar wat is schadelijk?
In samenwerking met het Ctgb (College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden) beschrijft DLV Plant in begrijpelijk taal welke tests gewasbeschermingsmiddelen ondergaan in relatie tot veiligheid voor de gezondheid van de mens.
Naast de algemene inventarisatie over gezondheidsrisico’s voor gewasbeschermingsmiddelen wordt specifiek voor imazalil aangegeven wat de risicobeoordeling nu daadwerkelijk inhoudt door middel van (reken)voorbeelden die aansluiten bij het gebruik van imazalil in de praktijk in de bewaring van aardappel.
Inleiding
Imazalil wordt toegepast tegen bewaarziekten bij pootaardappelen. Als er een gezonde partij is met weinig moederknollen en weinig rooibeschadiging kan de knolbehandeling bij veel rassen uitgesteld worden tot tijdens het sorteren, mits de partij vlot gedroogd en gekoeld wordt om zilverschurft te voorkomen. De bedekking met het gewasbeschermingsmiddel is bij toepassing tijdens sorteren vaak vele malen beter dan bij toepassing tijdens inschuren. Het advies is om rassen die gevoelig zijn voor Fusarium wel tijdens het inschuren te behandelen. Daarnaast kan een behandeling zinvol zijn bij rassen die gevoelig zijn voor Phoma en volvelds zijn doodgespoten. Hierbij speelt zeker de ervaring met gevoelige rassen op het eigen teeltbedrijf een grote rol. De werkzame stof imazalil heeft een brede werking en kan op Fusarium op meerdere momenten in de cyclus van de schimmel aangrijpen waardoor de kans op resistentie klein is. De effectiviteit tegen specifiek Fusarium solani kan echter wel iets minder zijn. Een alternatief is de combinatie van 2 werkzame stoffen thiabendazool en imazalil.
De werkzame stof imazalil zit in meerdere toegelaten producten (tabel 1). Voor de akkerbouw zijn de middelen met een toegestaan gebruik voor behandeling van aardappelen tijdens de bewaring het meest belangrijk in het kader van dit project. Dit zijn de middelen met de merknamen Diabolo SL, Lirotect Super 375 SC, Magnate 100 SL en Potazil 100SL.
Tabel 1: Overzicht van toegelaten middelen (d.d. 10 september 2012) met de werkzame stof imazalil
| Naam middel: | Toelating nummer: | Expiratie datum: | Werkzame stof(fen): | Gehalte/eenheid: | Toegestaan gebruik als schimmelbestrijdingsmiddel: |
| Diabolo SL | 8921 | 31-12-2015 | imazalil | 100g/l | voor de behandeling van poot- en consumptieaardappelen tijdens de bewaring |
| Lirotect Super 375SC | 10098 | 31-12-2015 | thiabendazool imazalil | 250g/l 125g/l | poot- en consumptieaardappelen tijdens de bewaring, met dien verstande dat |
| Magnate 100SL | 12836 | 31-12-2015 | imazalil | 100g/l | voor de behandeling van pootaardappelen tijdens de bewaring |
| Potazil 100SL | 12862 | 31-12-2015 | imazalil | 100g/l | voor de behandeling van pootaardappelen tijdens de bewaring |
| Imaza 100 | 14047 | 31-12-2015 | imazalil | 100g/l | voor de behandeling van poot- en consumptieaardappelen tijdens de bewaring |
Voor het bepalen van het risico van het gebruik van imazalil voor de toepasser zijn dus 2 momenten van belang; tijdens het inschuren en tijdens het sorteren.
Wettelijke eisen
Alle toelatingen voor gewasbeschermingsmiddelen moeten voldoen aan Europese en nationale wettelijke eisen. Het Ctgb (College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden) beoordeelt onder andere of de blootstelling aan een middel veilig is voor de mens.
Voor de beoordeling van het risico van de toepasser wordt eerst de schadelijkheid van de actieve stof geëvalueerd. Dat wordt bepaald in dierproeven, waarbij verplicht een heel palet aan mogelijke effecten is onderzocht, zoals tumorvorming en effecten op het zenuwstelsel, het imuunsysteem, het DNA en de voortplanting. Uit al die proeven wordt het laagste niveau bepaald waarbij in de meest relevante studie en in de meest gevoelige diersoort geen effect op de gezondheid is waargenomen. Vervolgens wordt nog een veiligheidsfactor van 100 toegepast. Daarmee is het niveau wat voor de mens acceptabel is, dus 100 keer lager gesteld dan het niveau waarbij in alle proefdieren geen effect optrad. Dit voor de mens acceptabele niveau wordt ook wel Acceptable Operator Exposure Level (AOEL) genoemd.
Tevens moet de blootstelling voor de toepasser bij normaal gebruik worden bepaald. Vaak worden hiervoor op onderzoek gebaseerde rekenmodellen gebruikt. De voorspelde blootstelling van de toepasser moet lager zijn dan deze AOEL anders krijgt het middel geen toelating.
Dierproeven
Als uit dierproeven blijkt dat een stof effecten kan veroorzaken op bijvoorbeeld de voortplanting, of tumoren vormt in proefdieren, dan zijn deze effecten meegenomen in het vaststellen van de meest kritische studie en de AOEL en dus zullen deze effecten niet optreden bij normaal gebruik door de toepasser. Toch moet er dan door regelgeving een waarschuwing op het etiket worden toegevoegd.
Veel imazalil-bevattende middelen geven oogirritatie bij proefdieren, en dit komt terug in de waarschuwingszin op het etiket: irriterend voor de ogen. Bovendien worden, indien noodzakelijk, voorzorgsmaatregelen voorgeschreven, zoals het gebruik van beschermingsmiddelen voor de ogen of handschoenen.
Voorbeeldberekening Etiketdosering van imazalil: 15 g imazalil / 1000 kg aardappelen
Deze geschatte blotstelling is dus lager dan de AOEL van 0.05 mg/kg lg/d. Conclusie Er wordt geen risico voor de toepasser verwacht bij goed gebruik van imazalil bevattende middelen. |
Conclusie
Geconcludeerd kan worden dat, ook al staat soms gemeld dat een middel -in dit kader een imazalil-bevattend middel- schadelijk kan zijn, geen risico te verwachten is voor de gezondheid bij juist gebruik volgens het etiket.