Fysiologische bladvlekken in zomergerstpercelen

Evenals in het voorjaar van 2007 en (in mindere mate) 2008 zijn er momenteel zomergerstpercelen die geel verkleuren. Deze geelverkleuring blijkt niet (alleen) te worden veroorzaakt door een tekort aan stikstof, zoals verwacht mag worden in een langere droge periode. Er zijn namelijk ook grote aantallen bruine vlekken op de bladeren te vinden. Soms is er vrijwel geen plant op een perceel te vinden zonder de vlekken. Door de aantasting verkleuren de bladpunten eerst geel en sterven daarna af.

Afbeeldingen: Symptomen van fysiologische bladvlekken

De vlekken zijn in eerste instantie wat ovaalrond van vorm met een donkere punt in het midden. Om de donkere punt heen is het weefsel wat waterig, lichtbruin van kleur. Daarnaast komen ook andere soorten bruine vlekken en puntjes voor. Er zijn duidelijke rasverschillen in de mate van aantasting en verkleuring. O.a. de veel geteelde rassen Prestige, Class en Tipple laten de symptomen zien. Maar er zijn ook percelen met deze rassen waar nauwelijks of geen problemen zijn.

Afbeelding: Invloed rassen

Zaaitijd en structuur blijken mede een rol te spelen bij de mate van aantasting. Daar waar de gerstplanten meer stress ondervinden, blijkt de aantasting met vlekken ernstiger te zijn. Zo komt deze meer voor op kopakkers, slechte plekken en wielsporen.

Afbeelding: Invloed structuur

De vlekken en de geelverkleuring worden niet veroorzaakt door een ziekteaantasting, maar zijn het gevolg van stress, en ontstaan onder hele droge en warme omstandigheden. Het is een fysiologische reactie en het verschijnsel wordt ook wel PLS genoemd (Physiological Leaf Spot = fysiologische bladvlekken) of zonnebrand.
De gevoeligheid voor deze stressreactie is erfelijk bepaald en komt onder bepaalde omstandigheden naar voren. In Duitsland is in de afgelopen jaren vrij veel onderzoek aan dit verschijnsel gedaan. Met name in het zuiden van Duitsland, waar het vaker droog en warm is, komt dit verschijnsel regelmatig voor. Uit Duits onderzoek blijkt dat er vrij grote verschillen in de gevoeligheid voor deze vlekken tussen rassen bestaan.

Telers kunnen weinig aan de situatie veranderen. Aangezien het niet om een schimmelaantasting gaat, heeft een ziektebestrijding weinig zin. Wel blijkt uit proeven dat door het spuiten van bepaalde fungiciden de stressgevoeligheid van het gewas afneemt. Daar waar een ziektebestrijding is uitgevoerd worden later, als nevenwerking, ook minder fysiologische bladvlekken gevonden. Of een fungicidebespuiting echter rendabel is te maken als alleen sprake is van PLS-vlekken valt sterk te betwijfelen. Over het algemeen is de schade door de vlekken beperkt. Bovendien moet de bespuiting al zijn uitgevoerd voordat de PLS-vlekken zichtbaar worden. Advies is daarom om bij gerst alleen een bespuiting uit te voeren wanneer sprake is van een uitbreidende aantasting van bijv. bladvlekkenziekte of netvlekkenziekte. Bij de keuze van het beste middel kan dan naast de werking tegen de genoemde ziekten ook rekening worden gehouden met de nevenwerking tegen PLS.