Effect van fungiciden tijdens knolgroei op knolphytophthora

Phytophthora is de belangrijkste ziekte in aardappelen. De schimmel tast het loof aan en kan bij gunstige omstandigheden ook de knollen aantasten. De aantasting leidt tot bruinverkleuring (kurkachtig) van de knol zodat deze onverkoopbaar wordt. Ook kunnen knollen niet zichtbaar (latent) besmet zijn. Gebeurt dit in de teelt van pootgoed, dan betekent dit dat latent aangetaste knollen volgend jaar uitgeplant worden. Bij gunstige omstandigheden kan hieruit een aangetaste plant ontstaan, die een (vroege) bron kan zijn voor de rest van het perceel of de omgeving.

Aan het einde van het groeiseizoen moet knolphytophthora voorkómen worden. Hierbij is de keuze en inzet van fungiciden belangrijk. In deze periode, zeker wanneer Phytophthora in het loof geconstateerd is, is de inzet van knolbeschermende fungiciden noodzakelijk.

Onderzoek

In 2006 is een proefveld aangelegd waarin diverse fungiciden in verschillende strategieën werden getoetst op het ontstaan van knolphytophthora. De eerste fungicidenbehandeling vond volgens schema plaats toen de knollen begonnen te groeien (vanaf bloei). De bespuitingen vonden plaats in een wekelijks schema. In tabel 1 zijn de spuitstrategieën weergegeven. De strategie bestond uit 7 bespuitingen tussen bloei en loofvernietiging. Na de oogst is de knolaantasting bepaald.

Na het rooien werden knolbehandelingen uitgevoerd met Ranman, om het effect van na-oogstbehandeling op de mate van knolaantasting te bepalen.

Resultaten

Verloop proefomstandigheden en loofaantasting

De maand juli was erg warm en droog. De omstandigheden voor het ontwikkelen van een epidemie waren erg ongunstig. Begin augustus sloeg het weer om. Er viel veel regen en de temperatuur daalde, waardoor de omstandigheden voor Phytophthora erg gunstig werden. Op 12 augustus zijn de eerste blaadjes met Phytophthora gevonden. In figuur 1 zijn de weersomstandigheden weergegeven.

De loofaantasting in de onbehandelde veldjes nam vanaf 12 augustus snel toe. De loofaantasting in de behandelde veldjes (alle strategieën gemiddeld) nam vanaf 23 augustus in mindere mate toe. Gezien de loofinfectie kan gesteld worden dat in combinatie met de kunstmatige en natuurlijke neerslag de ziektedruk op de knol behoorlijk is geweest. Strategie F (Dithane in de loofgroeifase en voornamelijk Ranman in de knolgroeifase) had méér loofaantasting dan strategie C (Shirlan gedurende de loofgroei- en de knolvullingsfase).

Knolaantasting

Afbeelding 1 laat de typische symptomen van knolphytophthora zien.

Tabel 2 laat de resultaten van de gewasbespuitingen op het percentage knolaantasting zien.

*: objecten met een verschillende letter verschillen significant van elkaar

Tabel 3 laat de resultaten van de na-oogstbehandelingen op de knolaantasting zien.

*: objecten met een verschillende letter verschillen significant van elkaar

Conclusies

De knolaantasting is voornamelijk in augustus ontstaan. Wanneer voor loofvernietiging geen knolbeschermer is gespoten, lijkt een knolbeschermer toevoegen tijdens het inschuren de mate van knolaantasting iets te verminderen. Echter, wanneer vóór loofvernietiging een strategie is ingezet waarin een aantal keren een knolbeschermer is gespoten, blijkt dit een veel betere knolbescherming te geven.
De resultaten laten zien dat zodra loofinfectie geconstateerd is en er regelmatig neerslag valt knolbescherming moet plaatsvinden.

De conclusies van het onderzoek van 2003 t/m 2006 zijn:

• Inzet van een niet-knolbeschermend fungicide in de laatste 7 bespuitingen resulteerde in een hoge ziektedruk en in dezelfde mate van knolaantasting als in onbehandelde veldjes;
• Wanneer de knol zich begint te ontwikkelen en er is ziektedruk vanuit het loof en er valt regelmatig neerslag, dan moet met knolbeschermende fungiciden gespoten worden;
• De fungiciden Ranman en Shirlan lieten in de proef de beste knolbeschermende werking zien;
• Na-oogst behandeling van de gerooide knollen gaf niet of nauwelijks een daling van de knolaantasting. In een strategie waarin knolbeschermers werden gespoten in de laatste fase van de teelt had een na-oogst behandeling geen meerwaarde;
• In de bewaring kwam er meer knolphytophthora tot uiting. Dit geeft al aan dat niet alle knolphytopthora al zichtbaar is bij het inschuren. Daarnaast mag aangenomen worden dat ook bij het uitschuren nog niet alle knolphytophtora zichtbaar is; de latent zieke knollen.