Drogen van pootaardappelen in kisten buiten versus droogwand

Pootaardappelen kunnen in kisten worden [INVALID URL] en bewaard. Dit kan voor de kwaliteit gunstig zijn. Naast het drogen voor een droogwand wordt er ook wel geheel of gedeeltelijk buiten gedroogd. Bij buiten drogen is het droogproces sterk afhankelijk van het weer en is daardoor niet te sturen. Om bewaarziekten in pootgoed zoveel mogelijk te beperken, moet de partij zo snel mogelijk droog zijn.
Onderzoek in 1997, 1998 en 1999 heeft het buiten drogen vergeleken met het drogen voor de droogwand. Er is gekeken naar de snelheid van het drogen en het verschil in vochtverlies. Er zijn twee droogsystemen in kisten met elkaar vergeleken: voor een droogwand; buiten.
Pootaardappelen zijn het snelst droog als ze voor een droogwand worden geventileerd. Tevens kan de producttemperatuur sneller worden verlaagd. Hierdoor krijgen bewaarziekten minder kans.

Onderzoek

De proeven zijn uitgevoerd op het PAV te Lelystad. In 1997 waren de aardappelen vrij schoon en was het erg warm en drogend weer. In 1998 was de partij iets vochtig met wat kluiten en aanhangende grond. Ook zat er incidenteel een natte moederknol in. In het begin was het vrij warm, later wat koeler. In 1999 zaten er ook wat kluiten in en waren de aardappelen licht behangen. Het was bewolkt weer met gemiddeld 21 °C.
De aardappelen zijn bij de oogst direct in de kisten gebracht. De kistinhoud was 1100 kg. De kisten voor de droogwand waren dichte kisten. De kisten buiten waren spleetkisten. Bij het vullen van de kisten zijn monsterzakjes met aardappelen en grond (5 kg) ingebracht om de indroging te meten.
Daarnaast is ook de temperatuur in het hart van de kist gemeten en de snelheid van drogen.

Resultaten en discussie

Temperatuursverloop

De temperatuur heeft invloed op de snelheid van drogen en de ontwikkeling van knolziekten. Door de knoltemperatuur direct na de oogst op ongeveer 16 °C te brengen, krijgen de knolziekten minder kans zich te ontwikkelen. Het verlagen van de temperatuur gaat het snelst voor de droogwand. Figuur 1 laat dit zien.

In 1997 was de buitentemperatuur de eerste dagen erg hoog. In de kisten buiten was de knoltemperatuur de eerste dagen circa 22 °C en de dagen daarna 19 - 22 °C. In de kisten voor de droogwand was de temperatuur in het begin enkele graden lager dan in de buiten geplaatste kisten. Er is hier 's nachts geventileerd met koudere buitenlucht. Het daarna overdag ventileren met warme (drogende) lucht heeft de temperatuur weer verhoogd. Dit leverde weliswaar de snelste droging op, maar het is qua temperatuur niet de beste strategie geweest. Een partij die al bijna droog is, moet op een lagere temperatuur worden bewaard in verband met de ontwikkeling van bewaarziekten. Na twee nachten is er met ventileren gestopt omdat de aardappelen droog waren. De temperatuur lag toen op hetzelfde niveau als in de kisten die buiten stonden.

In 1998 en 1999 zagen we een vergelijkbaar verloop van de temperatuur in de kisten binnen en buiten. Toen was de buitentemperatuur echter niet zo hoog, zodat het verschil in temperatuur tussen de kisten binnen en buiten ook geringer was. Voor de droogwand is de temperatuur van de aardappelen dus beter te sturen. Een temperatuur die tijdens de wondheling niet hoger is dan noodzakelijk, is gunstig voor de lengte van de kiemrustperiode en het tegengaan van bewaarziekten.

Snelheid van drogen en gewichtsverlies

In de kisten is de vochttoestand gemeten met een elektrische weerstand. De weerstand tussen twee roestvrij stalen pennen, op 50 cm afstand van elkaar, is een maat voor de vochttoestand van de partij. Hoe hoger de ohmwaarde, hoe droger de partij. Door de weerstand in de binnen staande kisten te vergelijken met die van de buiten staande kisten, is in figuur 2 af te lezen welke kisten het snelst droogden.

Uit figuur 2 blijkt dat de elektrische weerstand in de kisten binnen sneller steeg dan in de kisten buiten. Dit geeft aan dat in de kisten binnen een snellere droging plaatsvond. Binnen drogen leidde er dan toe dat de partij eerder droog was en dat de te hoge partijtemperatuur sneller kon worden verlaagd.
Uit de proef kwam ook naar voren dat het verschil in indroging tussen binnen en buiten drogen klein is. Als de kisten buiten droog zijn, moeten ze wel direct binnengezet worden. Buiten gaat er immers altijd wel wind door de kist. Wind is meestal drogend en zal de partij verder indrogen dan gewenst.

Conclusies

Uit de proeven blijkt dat drogen voor een droogwand sneller gaat dan buiten op de wind. Bij snelle droging voor de droogwand was na enkele dagen het gewichtsverlies iets groter dan in de kisten buiten. Voor zover dit verschil ook later terug te vinden is, moet dit wellicht als de prijs worden gezien die moet worden betaald voor een snelle droging. Hoewel buiten drogen wel kan, zijn er meer risico's ten aanzien van de kiemrustperiode en bewaarziekten. Buiten gedroogde aardappelen moeten binnen worden gezet zodra ze droog zijn. Blijven de kisten langer buiten staan, dan gaat de partij indrogen en dat kost geld. Echter, niet alle partijen en omstandigheden zijn geschikt om buiten te drogen. Vooral natte partijen met rot of met veel grond moeten voor een droogwand worden gedroogd. Dit geldt ook voor rassen die gevoelig zijn voor [INVALID URL] en/of een korte kiemrust hebben. Buiten drogen geeft namelijk meer kans op condensvorming in de kist, waardoor zilverschurft eerder op kan treden. Daarnaast moet bij buiten drogen rekening worden gehouden met de kans op inwaaien van Phytophthorasporen en daardoor knolaantasting.