Publicatie datum: 20-03-2013
Adviesbasis voor de bemesting van akkerbouwgewassen - Sporenelementen
In dit hoofdstuk van de bemestingsadviesbasis vindt u de meest actuele bemestingsadviezen voor sporenelementen (borium, mangaan, koper, molybdeen, ijzer, zink).
Borium
De boriumtoestand van de grond wordt uitgedrukt in mg wateroplosbare borium/kg grond. De extractiemethode is [INVALID URL] te vinden. In tabel 1 zijn de waardering en de bijbehorende adviesgiften weergegeven.
| Waardering | Boriumgehalte (mg/kg grond) | Adviesgift* (kg B/ha) | |
| Vloeibare boriummeststof of boriumhoudende mengmeststof* | Vaste boriummeststof | ||
| Zeer laag | < 0,20 | 0,4** | 1,5 |
| Laag | 0,20 - 0,29 | 0,3 | 1,0 |
| Vrij goed | 0,30 - 0,35 | 0,2 | 0,5 |
| Goed | > 0,35 | 0 | 0 |
*: Dierlijke mest bevat ook borium.
**: Bij voorkeur in 2 keer toedienen
Opmerkingen:
- Het advies geldt alleen voor bieten, maïs, luzerne, koolrapen, knolselderij, bloemkool, broccoli en peen (andere gewassen niet met borium bemesten). Een voorraadbemesting voor een aantal jaren is niet mogelijk omdat borium gemakkelijk uitspoelt.
- Aandachtspunt bij gebruik van bodemmeststoffen is een homogene verdeling over het perceel.
- Bij borium is sprake van een nauwe bandbreedte van het optimale B-gehalte in de grond. Bij te hoge boriumgiften kan schade optreden als gevolg van boriumtoxiciteit.
Soms kunnen bieten op kleigrond ook last hebben van boriumgebrek. Er is dan bijna altijd sprake van een droge zomer en droog najaar.
Bij voor boriumgebrek gevoelige gewassen ligt de nadruk op preventie. Als boriumgebrek optreedt (bijvoorbeeld zwarte harten in bieten) is men al te laat. Als één van de gewassen suikerbiet, maïs, luzerne, koolraap, knolselderij, bloemkool, broccoli of peen wordt geteeld, wordt geadviseerd grondonderzoek te verrichten. Op basis van het B-gehalte in de grond wordt een adviesgift gegeven, waarbij een keuze kan worden gemaakt worden tussen bodem- dan wel bladmeststoffen.
Als boriumgebreksverschijnselen optreden, moet zo snel mogelijk een B-gewasbespuiting worden uitgevoerd. Bij twijfel kan men een gewasonderzoek laten uitvoeren door een erkend laboratorium. Als dit een boriumtekort aangeeft, is het advies om zo snel mogelijk een B?gewasbespuiting uit te voeren. Er zijn echter geen algemeen geldende richtlijnen voor de wijze van bemonstering (gewasstadium, te nemen plantendeel enz.), de analysemethode en het kritisch gehalte per gewas. Informeer hiernaar vooraf bij het laboratorium.
Mangaan
Het mangaangehalte van de grond wordt uitgedrukt in mg mangaan/kg grond. De extractiemethode is [INVALID URL] te vinden.
Mangaangebrek komt vooral voor op gronden met een hoge pH en/of een hoog organische stofgehalte en bij aanhoudend droog weer. Het wordt met name gevonden op kalkrijke zavel- en lichte kleigronden en in graan- en aardappelpercelen op Noordoostelijke zand- en dalgronden met een pH > 5,7, maar het kan ook voorkomen in bieten, bonen en erwten op andere grondsoorten.
Op dekzand en dalgronden wordt niet geadviseerd op basis van grondonderzoek. De kans op mangaangebrek wordt hier met name bepaald door de pH. Is deze lager dan 5,4 dan bestaat er geen gevaar voor mangaangebrek. Bij een pH > 5,4 neemt de kans op mangaangebrek toe en bij een pH > 6,2 treedt vrijwel altijd mangaangebrek op. Indien mangaangebrek optreedt, wordt geadviseerd een mangaanbespuiting uit te voeren (zie opmerking 3 onder tabel 2). Op zeeklei kan grondonderzoek wel een aanwijzing geven of mangaangebrek te verwachten is (tabel 2).
| Waardering | Mangaangehalte (mg/kg grond) | Opmerkingen | |
| ≤ 2,5% org. stof | > 2,5% org. stof | ||
| Laag | ≤ 60 | ≤ 100 | Gebrek te verwachten |
| Goed | > 60 | > 100 | Geen gebrek te verwachten |
Opmerkingen
- Uit onderzoek is gebleken dat het mangaangehalte geen aanwijzing geeft over de kans op het optreden van mangaangebrek voor gronden in de Noordoostpolder, De Biesboschpolders en de Kreekrakpolder. In de Biesboschpolders en de Kreekrakpolder (estuariumgronden) is gevonden dat mangaangebrek optreedt als het C/N-quotiënt van de organische stof van de grond groter is dan 11. In de Noordoostpolder bleek een dergelijk verband niet te bestaan.
- Wordt op basis van grondonderzoek mangaangebrek verwacht, voer dan een mangaangewasbespuiting uit. Een bemesting in de vorm van een (eventueel herhaalde) bespuiting met bladmeststoffen is in het algemeen het meest effectief.
- Geadviseerd wordt om het gewas altijd goed te volgen. Als Mn-gebreksverschijnselen optreden, voer dan een bespuiting uit met mangaan- of mangaanhoudende meststoffen en herhaal dit één of twee keer met een tussenpoos van een paar weken.
Als er sprake is van lichte gebreksverschijnselen door droogte, zullen die verdwijnen na een regenbui of beregening en hoeft u niet te spuiten.
Voor bieten is het advies om een mangaanbemesting uit te voeren bij ernstig en (te verwachten) langdurig mangaangebrek. De bespuiting kan bij bieten achterwege blijven als de ervaring heeft geleerd dat het mangaangebrek op het betreffende perceel weer spoedig verdwijnt.
Om kwade harten bij erwten te voorkomen verdient het aanbeveling de bespuiting uit te voeren als het gewas in volle bloei staat en dit op het einde van de bloei te herhalen. Deze tweede bespuiting is noodzakelijk als men een hoog percentage kwade harten verwacht. - Bij twijfel over de optredende gebreksverschijnselen kan men een gewasonderzoek laten uitvoeren door een erkend laboratorium. Als het gehalte in het gewas lager is dan het kritische gehalte, is het advies om te bemesten. Er zijn echter geen algemeen geldende richtlijnen voor de wijze van bemonstering (gewasstadium, te nemen plantendeel enz.), de analysemethode en het kritisch gehalte per gewas. Informeer hiernaar vooraf bij het laboratorium.
Koper
De kopertoestand van de grond wordt uitgedrukt in mg koper/kg grond. De extractiemethode is hier te vinden. In tabel 3 zijn de waardering en de bijbehorende adviesgiften weergegeven.
| Waardering | Kopergehalte (mg/kg grond) | Adviesgift (kg Cu/ha) |
| Laag | < 3,0 | 6 |
| Vrij laag | 3,0 - 3,9 | 2,5 |
| Goed | 4,0 - 9,9 | 0 |
| Hoog | ≥ 10 | 0 |
Opmerkingen
- De waardering geldt slechts met enige zekerheid voor haver en tarwe. Andere gewassen, o.a. rogge en gerst, zijn minder gevoelig voor kopergebrek.
- Indien het te laat is voor een koperbodembemesting kan een gewasbespuiting met kopermeststoffen worden uitgevoerd.
Molybdeen
Voor molybdeen is in Nederland geen grondonderzoekmethode en adviesbasis ontwikkeld. Molybdeengebrek komt vooral voor op ijzerrijke zand- en dalgronden met een lage pH (<5,4). In dat geval wordt geadviseerd te bekalken tot de voor het bouwplan optimale [INVALID URL]. Directe bestrijding is mogelijk door gebruik van vaste en vloeibare (gewasbespuiting) molybdeenmeststoffen.
IJzer
IJzergebrek is in akkerbouwgewassen en vollegrondsgroenten niet van betekenis.
Zink
Zinkgebrek kan optreden op gronden met pH ≥ 7 met een hoog organische stofgehalte. Een hoge fosfaattoestand en een hoge fosfaatgift bevorderen het optreden van een gebrek. Er is geen officieel, op basis van grondonderzoek, vastgesteld zinkbemestingsadvies beschikbaar. Zinkgebrek kan meestal worden verholpen door te spuiten met zinksulfaat of zinkchelaten.