Adviesbasis voor de bemesting van akkerbouwgewassen - Kali

In dit deel van de adviesbasis vindt u de meest actuele kalibemestingsadviezen. De hoogte van de kalibemesting hangt af van de kalitoestand van de bodem en de gewasbehoefte.

Algemeen

Evenals bij fosfaat hangt de hoogte van de kalibemesting af van de kalitoestand van de bodem en de gewasbehoefte. Het kaligehalte van de grond wordt uitgedrukt m.b.v. de K-HCl (mg K₂O/100 g grond). De extractiemethode staat [INVALID URL] vermeld. Op zand-, dal-, veen- en kleigrond wordt de K-HCl omgerekend tot een kali-getal (voor omrekening K-HCl in kaligetal zie tabel 1). Op löss wordt geadviseerd op basis van K-HCl.
Het advies bestaat uit een gewasgericht advies voor het behalen van een economisch optimale opbrengst en uit een bodemgericht advies voor handhaving van de streeftoestand van de bodem en eventuele reparatie daarvan. Beide adviezen worden in de volgende paragrafen toegelicht.
De twee adviezen leiden doorgaans tot verschillende uitkomsten. Er moet worden voldaan aan beide adviezen. Het gewasadvies geldt voor het specifieke gewas dat op dat moment wordt geteeld. Bij het bodemadvies gaat het erom dat er op rotatieniveauaan wordt voldaan. Veelal is het bodemadvies hoger dan het gewasadvies en moet er meer kali worden gegeven dan volgens het gewasadvies. De kaligift wordt dan zo verdeeld over de gewassen in de rotatie dat elk gewas minimaal het gewasadvies krijgt. De extra kali kan worden toegediend aan de gewassen met de hoogste kalibehoefte of hoogste onttrekking. Een rekenvoorbeeld is [INVALID URL] te vinden.

In tabel 1 is weergegeven hoe het kaligetal wordt berekend.

*: b = 1,75 - 0,040*(lutum/LS) + 0,00068*(lutum/LS)² - 0,0000041*(lutum/LS)³, waarbij LS = lutum-slib-verhouding
Zeezand, zeeklei en kleiïg veen: LS = 0,67
Rivierklei (uitgezonderd maasklei): LS = 0,61
Maasklei: LS = 0,55
Löss: LS = 0,50

Bodemgericht advies

De waardering van de kalitoestand van de bouwvoor is afhankelijk van de grondsoort (tabel 2). Bij het bodemgerichte advies wordt gestreefd naar de toestand voldoende.

Op veeljarige proefvelden is gevonden dat op klei en löss de kalitoestand van de grond invloed heeft op de opbrengst en de kwaliteit van met name aardappelen. In tabel 3 zijn de streefwaarden vermeld voor de kalitoestand waarboven dit effect niet meer optreedt. Op zandgrond heeft de kalitoestand geen duidelijke invloed op de opbrengst van aardappelen. Om te voorkomen dat in extreme jaren de kalivoorziening geheel afhangt van een verse bemesting, wordt ook op deze gronden gestreefd naar een bepaald kalitoestand (tabel 3). Naast streefwaarden zijn ook trajecten genoemd waarbinnen wordt geadviseerd de toestand te handhaven (tabel 3).

Hoeveel kali nodig is om een bepaalde streefwaarde te bereiken kan worden berekend met behulp van de formules in tabel 4. Voor het handhaven van de streeftoestand moet gemiddeld over het bouwplan minstens de onttrekking plus onvermijdbare verliezen worden gegeven. Door de opbrengst van de verschillende gewassen te vermenigvuldigen met een [INVALID URL] kan de gemiddelde afvoer worden geschat. Bij een gemiddeld akkerbouwbouwplan kan worden gerekend met een afvoer van circa 150 kg K₂O/ha/jaar. Door de grote diversiteit aan gewassen op groentenbedrijven kan moeilijk een gemiddelde afvoer worden gegeven. Voor de onvermijdbare verliezen kan worden uitgegaan van 0 en 50 kg K₂O/ha/jaar op resp. klei- en zandgrond.

*: Voor b zie formule onder tabel 1;
**: Bij kalifixerende zeekleigronden (overgangsgronden tussen zeeklei en rivierklei), zoals deze voorkomen op Oost IJsselmonde, het Eiland van Dordrecht en de Biesbosch, kan voor het bereiken van de gewenste toestand meer kali nodig zijn dan het advies aangeeft.

Gewasgericht advies

In de tabellen 5 t/m 8 worden de kaligiften vermeld die nodig zijn om gegeven de kalitoestand de economisch optimale opbrengst te bereiken. De gewassen zijn ingedeeld in gewasgroepen. De indeling staat onder de adviestabellen vermeld.

Bij de uiteindelijke bemesting gaat het erom dat aan zowel het bodem- als het gewasgerichte advies wordt voldaan. Neem daartoe de volgende stappen:

1. Bepaal het gewasgerichte advies van de afzonderlijke gewassen in de gewasrotatie op het perceel en bereken vervolgens hoeveel kali bij opvolging van het advies op rotatieniveau wordt aangevoerd.
2. Indien de aanvoer op rotatieniveau volgens gewasgerichte advies lager is dan het bodemgerichte advies (dat geldt op rotatieniveau), dient laatstgenoemde te worden gevolgd. De extra kali (bovenop het gewasgerichte advies) kan dan het beste aan de meest kalibehoeftige gewassen binnen de rotatie worden gegeven.

* Indeling in gewasgroepen:
1. Consumptieaardappelen, suikerbieten, zaadbieten, klaver, wikken, luzerne, uien, bladspinazie, spruitkool, wortelen, waspeen, kroten, prei, augurken, witlof, knolselderij, schorseneren, aardbeien, kunstweide (2x maaien), vlas, karwij, rode kool, witte kool, bloembollen en overige groentengewassen;
2. Zetmeelaardappelen, aardappelen voor industriële verwerking en bloemkool;
3. Voederbieten;
4. Asperge, granen, maïs, stamslabonen, tuinbonen, veldbonen, bruine bonen, conservenerwten, landbouwerwten, graszaad en andere zaadgewassen.

Opmerkingen bij tabel 5:

1. Pootaardappelen kunnen zwaarder met kali worden bemest dan consumptieaardappelen.
2. Stoppelknollen na granen met circa 80 kg K₂O/ha bemesten.
3. Bij voeder-  en suikerbieten naast de geadviseerde kaligift nog 200 kg Na₂O/ha toedienen.
4. De bepaling van het kaligetal is op zandgrond slechts voor 1 à 2 jaar geldig, omdat het kaligetal hier betrekkelijk snel kan veranderen. Zijn er geen nieuwe gegevens van grondonderzoek beschikbaar dan kan men het beste uitgaan van het advies behorend bij K-getal 11 (streefwaarde).
5. De geadviseerde gift voor kunstweide is bedoeld voor twee maaisneden. Wordt meer of minder gemaaid dan deze gift met 80 kg K₂O/ha/snede vermeerderen of verminderen.
6. Zetmeelaardappelen niet meer kali dan volgens advies geven.
7. Het advies voor luzerne is gebaseerd op een opbrengst van 12,5 ton droge stof per ha. Indien de opbrengst aanmerkelijk hoger is, kan 80 kg K₂O per ha extra worden gegeven.

Indeling in gewasgroepen:
1. Consumptieaardappelen, uien, wortelen, waspeen, kroten, prei, knolselderij, rode kool, witte kool, augurken, schorseneren, aardbeien en overige groentengewassen;
2. Suikerbieten, zaadbieten, vlas, karwij en asperge;
3. Zetmeelaardappelen, aardappelen voor industriële verwerking, voederbieten, conservenerwten, landbouwerwten, stamslabonen, tuinbonen, veldbonen, bruine bonen, klaver, wikken, luzerne, witlof, bloemkool, spruitkool, kunstweide (2x maaien) en bloembollen;
4. Granen, maïs, blauwmaanzaad, graszaad, spinaziezaad, kanariezaad en andere zaadgewassen;
5. Bladspinazie.

Opmerkingen bij tabel 6:

1. Voor beperking van de kans op blauw wordt geadviseerd om een groot deel van de hoeveelheid kali in een bouwplan aan de aardappelen te geven. Hierbij is het aan te bevelen een deel van de kali in de late winter of vroege voorjaar toe te dienen. Alleen wanneer het derde gewas na aardappelen een sterk kalibehoeftig gewas is (bijvoorbeeld uien of spinazie) moet dit gewas ook worden bemest. Op kalifixerende gronden is het eveneens gewenst een groot deel van de kali aan de aardappelen te geven, maar de andere gewassen dienen op deze gronden ook nog enige kali te ontvangen.
2. De geadviseerde gift voor kunstweide is bedoeld voor twee maaisneden. Wordt meer of minder gemaaid dan moet deze gift met 80 kg K₂O/ha/snede worden vermeerderd of verminderd.
3. Pootaardappelen kunnen zwaarder met kali worden bemest dan consumptieaardappelen.
4. Het advies voor luzerne is gebaseerd op een opbrengst van 12,5 ton droge stof per ha. Indien de opbrengst aanmerkelijk hoger is, kan 80 kg K₂O per ha extra worden gegeven.

*: Voor gewasindeling zie tabel 6.

Opmerkingen bij tabel 7: zie onder tabel 6.

*: Indeling in gewasgroepen:
1. Consumptieaardappelen, suikerbieten, voederbieten, zaadbieten, vlas, karwij, uien, bladspinazie, wortelen, waspeen, kroten, prei, augurken, knolselderij, schorseneren, rode kool, witte kool, bloembollen en overige groentengewassen;
2. Zetmeelaardappelen, aardappelen voor industriële verwerking, conservenerwten, landbouwerwten, stamslabonen, tuinbonen, veldbonen, bruine bonen, luzerne, bloemkool, spruitkool, witlof en kunstweide (2x maaien);
3. Asperge, granen, maïs, blauwmaanzaad, graszaad, kanariezaad en andere zaadgewassen.

Opmerkingen bij tabel 8: zie onder tabel 6.